Het artikel over de Europese kant van de blaaspijp beperkt zich helaas tot wat wetenswaardigheden over pijltjesschieten. Tijd om daar wat aan te doen!
Minder bekend, is dat het blaasroer ook in Europa als wapen gebruikt is. Toevallig (nu ja toevallig, ik zocht ernaar, dan is het niet meer toevallig), kwam ik een artikel tegen van J.A. Loeber Jr. in het blad Nederlandsch-Indië Oud en Nieuw, Aflevering 1 van 1923 (Royal Tropical Institute). Een heel interessant en levendig stuk, zeker de moeite van het lezen waard. Dhr. Loeber vertelt van zijn speurtocht naar het gebruik van het Blaasroer in Europa.
Zo vond hij tijdens een museumstudie in het Museum voor Folklore in Antwerpen zijn eerste 'Europese' blaasroer. Een blaasroer die gebruikt werd voor het afvuren van lemen projectielen.
Zijn aanname dat dit wapen 'wellicht door een Oostindievaarder in Vlaanderen geïmporteerd was' bleek later minder aannemelijk dan hij eerst dacht.
In Palts (Dld) vond hij in het Historisch Museum een blaasroer voor gebruik met lemen kogels, met daarbij een boom met opgezette vinken. Deze blaasroeren kwamen van Bergzabern (Dld), waar de lokale bevolking er 's winters mee jaagde (en jaagt, zie Facebook) op de bergvinken in de bossen van de Vogezen.
Blaasroeren in die tijd werden gemaakt uit twee houten helften van 50cm of langer, die met een stuk touw of staalband aan elkaar verbonden waren. Als projectiel gebruikte men erwten of lemen kogeltjes. Het kanaal in de blaasroer was 8-9mm in diameter. Rond 1890 raakte deze blaasroeren van Helgoland in onbruik.
De kogels voor deze blaasroeren werden van leem of vette klei met een soort tang geperst en met een kaliber op de juiste maat gemaakt.
De Antwerpse blaasroeren waren sinds ongeveer 1880 in gebruik om vogels te verjagen in de kersenboomgaarden in Boom (Vlaanderen) en door duivenmelkers. Ook werd in die tijd het blaasroer in cafés gebruikt voor het afschieten van pijlen op een doelschijf zoals (niet toevallig) de darts van tegenwoordig.
Het artikel bevat nog vele wetenswaardigheden over het blaasroer, en dat in een leuke schrijfstijl. Ik kwam een leuke pagina tegen over de geschiedenis van het blaasroer voor de hierboven beschreven periode.
James Stuart Koch vertelt op deze pagina over de geschiedenis van het primitieve blaasroer.
De oorsprong van het blaasroer ligt naar algemeen aangenomen wordt ergens in de vergeten prehistorie. Men neemt aan dat dit wapen, door zijn eenvoud, op vele plaatsen op verschillende momenten in de geschiedenis (her-) uitgevonden is. De meest eenvoudiger vorm is een holle staf van natuurlijk materiaal zoals bamboe of riet. Bamboe is door zijn vorm en voorkomen het meest voor de hand liggende materiaal. De schotten tussen de holle secties moeten dan wel weggehaald worden door deze te doorboren of door de bamboe te splijten. De twee helften van de bamboe kunnen na het verwijderen van de schotten weer tegen elkaar gemonteerd worden.
Bamboe blaasroeren in verschillende vorm zijn aangetroffen op alle continenten. Ze werden gebruikt bij de jacht op vogels of kleine zoogdieren, maar ook als speelgoed voor de jeugd.
Naast het blaasroer samengesteld uit twee helften of doorboorde bamboe, is er ook de volledig doorboorde versie van massief hout, die op Borneo gemaakt werd door de Dayak met een lange handboor. De foto hieronder toont een stellage die daarvoor in gebruik is. Midden op het platform is de handboor en het blaasroer in wording te zien. Om het platform zitplaatsen, want het is een nogal arbeidsintensief proces.
Het hardhouten blaasroer die op deze wijze gemaakt is, is zó stevig, dat hij vaak voorzien werd van en speerpunt om (ook) als speer dienst te doen.
In Frankrijk ook een combinatie Yoga/ blaasroer schieten te vinden: Le Sarbacana (Sarbacane = Blaasroer). Deze eeuwenoude vorm van het beoefenen van blaaspijpschieten (want ontstaan in 1991) draait om een speciale ademtechniek. De man die aan de wieg stond van deze vorm van blaasroer schieten is Michel Lawrence Dioptaz, afgebeeld op de foto hieronder. Men maakt gebruik van een blaasroer met grote diameter (17,2mm) en relatief zware pijlen van 8 tot 20 gram. Het geheel is nogal zweverig (en dus voor mij niet te bevatten), maar levert wel mooie plaatjes op.
Ook maakt het blaasroer weer opkomst als sportwapen. En dan vooral in Japan, Amerika en Duitsland. Gelukkig hoeven we in deze moderne tijd niet meer het bos in om een geschikt stuk hout te vinden, maar kunnen we gewoon naar de bouwmarkt voor een geschikt aluminiumprofiel.
In het westen (Europa en de USA) zie je vooral aluminium blaasroeren, en daarbij pijlen gemaakt van hout, kunstof of staal met kunstof kegels.
In Japan zie je vooral glasfiber/ epoxy en zelfs carbon/ epoxy blaasroeren, met een plastic-folie uitvoering van de ons bekende papieren blaaspijp-pijlen. Deze doen misschien het meest denken aan de papieren fukibari van de ninja's.
Als je als westerling probeert om een Japanse blaasroerschieter voor ogen te halen, dan kom je toch al snel uit bij een dergelijk beeld:
Blaasroerende Japanners zie er eerder zo uit:
Hieronder een willekeurig voorbeeld van een modern (westers) sport-blaasroer. De loop bestaat uit een 12,7mm aluminium gordijnroede van 120cm lang. Deze heeft een inwendige diameter van 10mm (.40 Caliber). De loop wordt ondersteund door een ander zeskantig aluminiumprofiel (gekocht bij de Action als visnet) en het mondstuk was vroeger de hals en de dop van een flesje Aquarius sportdrank gecombineerd met een rubber mof uit dezelfde bouwmarkt.
Als je voor het stoerdere werk gaat, denk dan aan deze meter lange 16x20mm aluminiumpijp met 'Coldsteel' .625 mini broadhead darts. Mondstuk is van PVC met natuurlijk weer een handvat van paracord.
Meer lezen?
International Fukiyado Association（IFA) met Forum
Aerodart
A Brief History Of Primitive & Traditional Blowguns, James Stuart Koch
